Uit het lood
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Met 'uit het lood' wordt in de bouw aangegeven dat een constructie, zoals een muur of paal, niet exact verticaal staat, oftewel niet loodrecht is.
Omschrijving
Wanneer een bouwkundig element 'uit het lood' staat, wijkt het af van de perfect verticale richting. Dit kan zowel bij nieuwe constructies voorkomen, bijvoorbeeld door fouten in de uitvoering of het plaatsen van elementen met verkeerde uitsparingen, als bij bestaande gebouwen door onder meer verzakkingen of invloed van externe factoren zoals schade. Een schuine stand, oftewel schoorstand, kan in sommige gevallen echter bewust worden toegepast, bijvoorbeeld bij heipalen om horizontale krachten op te vangen.
Oorzaken en gevolgen
Het uit het lood staan van constructies kan diverse oorzaken hebben. Verzakking van de ondergrond, zoals het inklinken van veen, kan leiden tot scheefstand van gevels en muren. Ook constructiefouten, zoals het niet haaks plaatsen van wanden of onjuist uitgevoerde houtverbindingen, kunnen ervoor zorgen dat delen van een gebouw uit het lood raken. Gevolgen hiervan kunnen variëren van cosmetische gebreken, zoals scheuren in metselwerk of niet goed sluitende deuren en ramen, tot ernstige constructieve problemen die de stabiliteit van het gebouw aantasten. In sommige gevallen is herstel noodzakelijk, wat kan bestaan uit constructieve ingrepen of het aanpassen van aangrenzende elementen om toch een goede aansluiting te verkrijgen.
Loodrecht en schoorstand
'Te lood' of loodrecht betekent exact verticaal. Het schietlood is een gereedschap dat gebruikt wordt om te controleren of iets loodrecht is. De term 'uit het lood' is dan ook het tegenovergestelde van 'te lood'. In specifieke bouwtoepassingen wordt soms bewust gekozen voor een schuine stand, wat 'schoorstand' wordt genoemd. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast bij heipalen die horizontale krachten moeten weerstaan, zoals bij bruggenhoofden en kades. Deze palen worden dan onder een bepaalde helling geplaatst, vaak in combinatie met verticale palen, om de constructie te stabiliseren.
Gebruikte bronnen: